Veel automobilisten denken dat prijsstijgingen van benzine en diesel snel worden doorgevoerd, maar dat er met prijsverlagingen nooit haast wordt gemaakt. Uit berichtgeving van het economisch vakblad ESB blijkt dat dit inderdaad klopt. ‘De brandstofprijzen stijgen snel en dalen langzaam’, zo constateert ESB.
Door deze handelwijze, door ESB asymmetrische prijsdoorwerking genoemd, betaalde de 2,2 tot 4,8 cent per liter brandstof teveel in de periode van 2007 tot 2023. Volgens onderzoeker Stef de Jong gaat het per tankbeurt al snel om enkele euro’s. De Jong geeft meerdere redenen voor het feit dat de prijs aan de pomp minder snel omlaag gaat dan omhoog. Consumenten gaan doorgaans niet snel op zoek naar alternatieven, ook omdat prijzen niet gemakkelijk te vergelijken zijn. Er lijkt bovendien een soort stilzwijgende overeenstemming onder pomphouders om de prijsdalingen vertraagd door te voeren, waardoor zij gezamenlijk de prijs langer hoog houden. Daarnaast is het volgens het onderzoek voor aanbieders van benzine en diesel moeilijker om prijsverlagingen door te voeren, omdat zij de goedkopere brandstof maar beperkt kunnen opslaan en daardoor niet gegarandeerd zijn van de lagere prijs.
De Jong zegt dat het kan helpen om pomphouders te verplichten hun prijzen online te publiceren, zodat autorijders deze gemakkelijker kunnen vergelijken. In Duitsland gebeurt al zoiets. Ook zouden deze praktijken kunnen worden voorkomen als toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) meer mag optreden. Nu is de functie van ACM nog beperkt tot vooral het toezien op fusies en verboden prijsafspraken, maar dit zou volgens de onderzoeker kunnen worden uitgebreid.
